Bijgeloof en Wolter Koops
Bijgeloof in het voetbal is onderdeel van de sport. Er zijn zó veel voetballers die hun eigen vorm van bijgeloof hebben, dat het niet meer weg te denken is uit het voetbal. En het interessante is: het werkt prestatie verbeterend, omdat het minder onzeker maakt. Enkele voorbeelden van bekende voetballers: (1)
Johan Cruijff
De beste Nederlandse voetballer ooit - Johan Cruijff - was een wereldwijde koploper in bijgelovige trekjes. Het begon met het dragen van rugnummer 14. Dit rugnummer kreeg hij bij toeval na een lange blessure in 1970. Sinds dien begon hij de sterren van de hemel te spelen en veel wedstrijden te winnen. Vanaf dat moment, droeg hij alleen nog maar nummer 14. Een ander bijgelovig trekje van Cruijff was het spugen van kauwgom op de helft van de tegenstander. Er gaan verhalen dat hij het tijdens de Europacupfinale tegen Milan in 69’ vergat en ze daardoor met 4-1 de boot in gingen.
Filippo Inzaghi
De Italiaan Filippo Inzaghi at voor elke wedstrijd bijna een heel pakje babykoekjes: zachte biscuitjes. Hij liet altijd twee koekjes in het pakje zitten. De teamgenoten van de spits vonden het maar een rare gewoonte. Volgens Pirlo heeft Inzaghi er ooit het volgende over gezegd: ‘op deze manier blijven de sterren in mijn voordeel staan’. Wat hij daar precies mee bedoelde is nog steeds een raadsel.
Eder Loko
In 2016 werd bekend dat de Braziliaanse profvoetballer Eder Loko vlak voor elke wedstrijd in zijn voetbalbroekje plast. Een extreme vorm van bijgeloof waarvan hij écht denkt dat het helpt. Loko is hiermee begonnen toen hij tijdens het horen van het volkslied tijdens een halve finale door zenuwen in zijn broek moest plassen. Een halve minuut na de aftrap scoorde hij. Sinds dat moment linkt de speler zijn goede prestaties aan het plassen in zijn broekje. Je zou alle voetballers de kost moeten geven die al hinkend, spugend, biddend, de grond kussend en plassend het veld ingaan.
Operante conditionering
Operante conditionering is gebaseerd op een eenvoudig uitgangspunt: gedragingen en acties die gevolgd worden door herhaling zullen in de toekomst ook steeds vaker voorkomen. Lacht iedereen hard na het vertellen van een goed verhaal, dan is de kans groot dat hetzelfde verhaal later nog een keer verteld wordt. Zo was het een conditioneringsproces van Eder Loko waarbij het in de broek plassen verbonden werd met snel scoren.
Angstcontrole
Bij veel angsten, fobieën en soms bij mensen ‘in het autistisch spectrum’ zijn dwangmatig tellen of dwangmatige handelingen voorbeelden om (ingebeelde) angsten te bestrijden. Bijvoorbeeld lantaarns of draagmasten tellen in een trein. Of stoeptegels overslaan met lopen. Iedereen heeft wel voorbeelden van bijgeloof of dwang om zijn angsten te controleren. Uit het onderzoek blijkt dat er samenhang is tussen autisme en angst ten opzichte van God. Hoe meer trekken van autisme mensen hebben, hoe sterker zij Gods handelen zien als heersend en straffend. Mensen met autisme en fobieën koppelen vaak herhaalde gebeurtenissen aan positief of negatief handelen van God.
Dit gezegd hebben, moet ik ondergetekende, een zeer gelovig man, allereerst zeggen dat mijn geloof gebaseerd is op rationele overwegingen en niet op bijgeloof. Maar ook ik ben maar een eenvoudige ziel die soms vatbaar is voor ongezonde conditionering. Laat me het uitleggen en oordeel niet te snel!
Wolter Koops
Het begon allemaal met een lange autorit naar het zuiden van het land. We kwamen 8 (!) vrachtwagens van Wolter Koops tegen. Deze zijn niet gemakkelijk over het hoofd te zien omdat de naam vrij prominent op de wagens te zien is. We hadden een heerlijke dag en toen we de volgende dag in de auto stapten naar het noorden reden kwamen we weer een ‘Koops’ tegen. De lachende emotie prikkelde de noradrenaline in onze hersenen die vervolgens onze amygdala activeerde om daarna deze emotieherinnering permanent in onze hippocampus op te slaan. Stel u zich eens voor hoe dat in je hersenen gebeiteld wordt als je vervolgens enkele weken iedere dag de Koopswagens dit proces ziet versterken! Iedere volgende rit zagen we op zijn minst een ‘Koops’
Ik heb aan Ionica Smeets, wiskundig hoogleraar gevraagd hoeveel % de kans is dat we een ‘Koops’ tegenkomen bij een autorit van gemiddeld een uur. Dat was een ingewikkelde som: ze moest rekening houden met het tijdstip van de dag de gemiddelde lengte van het traject. De gemiddelde snelheid, het logische schema van de ongeveer 100 Koops-auto’s, de drukte op de autowegen, de gemiddelde files enz. enz. Uiteindelijk achtte ze de gemiddelde kans dat we een Koops tegenkwamen ongeveer 1op 10! Onze waarneming gedurende 2 maanden autorijden was echter 10 op 10! Hoewel…. Een keer kwamen we geen Koops tegen op weg naar onze vakantiebestemming in Zeeland. Tien km voor onze bestemming kregen we autopech, moesten veiliggesteld worden door de ANWB versleept naar een garage en niet veel later was onze auto niet meer te repareren….
Wat doet dat met gewone stervelingen? Bij iedere rit met onze nieuwe auto zagen we weer een Koops. Dat is toch geen toeval meer! Waren de Koops auto’s een teken van God dat het wel goed zat die dag, of was dit een duivelse list om bijgelovig te worden? Zat Koops in een complot en kreeg hij steeds een seintje als wij op pad gingen? Koops werd steeds meer een obsessie, we verbeelden ons dat de Koops-chauffeurs geheimzinnig naar ons lachten en een enkele knipperde zelfs met zijn lichten.
Een keer hadden we geen Koops op de grote weg gezien, we zaten behoorlijk in angst ,moesten we maar onnodig doorrijden tot we er een zagen? Uiteindelijk sloegen we af en kwamen op een parallel weg die uiteindelijk onder een viaduct verdween, net voor we onder het viaduct reden zagen we een glimp van een Koops die ons boven over de grote weg voorbijreed.
Dat is toch niet normaal!
Mijn waarschuwing is voor iedere automobilist, pas op als je een vrachtauto van Koops tegenkomt.
Voor je het weet word je ook geconditioneerd en ben je de rest van je leven op zoek bij iedere autorit naar die helse Koops-auto’s
